طبقه بندی و کاربرد انواع آجر در نمای ساختمان

تعریف آجر

آجُر (به انگلیسی: Brick) یکی از مصالح ساختمانی است که به‌صورت بلوکه‌هایی از جنس خاک رُس و مواد دیگر ساخته شده و در بنایی برای ساخت دیوارها و سایر بخش‌های سازهٔ در حال ساخت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای چیدن و اتصال آجرها به یکدیگر از ملات استفاده می‌شود.

آجر فراورده ای ساختمانی است که در گونه های رسی، شیلی و شیستی، مارنی، ماسه آهکی، بتنی و در شکل های گوناگون تولید می شود و عمدتا در دیوارچینی، نما سازی و کرسی چینی، کف سازی و کف پوشی به کار می رود.

دسته بندی آجر براساس مواد خام به کار رفته در آن

آجر رسی، شیلی، شیستی و مارنی: آجری که از پخت خشت خام رسی و یا از پخت خشت تهیه شده از مخلوط مرطوب فشرده شده شیل و شیست و مارن (روش پرسی) و در هر دوحالت، در دمای حدود 1000 درجه سلیسیوس به دست می آید.

آجر ماسه آهکی: آجری که از مخلوط ماسه سیلیسی یا سیلیکاتی (یا سنگ خرد شده یا مخلوطی از این دو) و آهک، در بخار آب و گرما، تولید می شود. خاکستر بادی، سرباره کوره آهن گدازی و به طور کلی، ضایعات صنعتی مناسب، برای تهیه این آجر به کار می روند. آجرهای ماسه آهکی معمولا به صورت توپر و سوراخدار به ابعاد آجر رسی، یا مضربهایی از آن ساخنه می شوند و بر حسب مقاومت فشاری، دسته بندی می شوند. آجر ماسه آهکی به رنگ خاکستری است و با افزودن مواد رنگی، می توان انواع رنگی آن را نیز تولید و در نمای ساختمان از آن استفاده کرد.

آجر بتنی: نوعی بلوک سیمانی توپر که از سیمان پرتلند، سنگدانه های معدنی مناسب و آب تهیه می شود. این نوع آجرها، برحسب مقاومت فشاری و جذب آب، در دیوارهای خارجی و مصارف عمومی کاربرد دارند. از این نوع آجر در داخل و خارج ساختمان ها و همچنین به عنوان کفپوش نیز استفاده می شود.

طبقه بندی آجر بر اساس نوع مصرف

آجر توکار: آجری که برای کارهای عمومی ساختمان مناسب است. این آجرها، برحسب محل مصرف، به دو نوع باربر و غیرباربر تقسیم شده و هر کدام نیز به دو دسته توپر و سوراخدار درجه بندی می شود.

آجرنما: آجری که بدون نیاز به اندودکاری و یا پوشش دیگر، مستقیما برای نماسازی به مصرف می رسد. این آجر دو نوع متعارف و پلاکی دارد. آجرهای نمای متعارف و پلاکی به دو دسته توپر و سوراخدار و هرکدام، برحسب مقاومت فشاری، به دو درجه 1 و 2 تقسیم می شود.

آجر مهندسی: آجری با جسم متراکم و پرمقاومت که برای ساخت اعضای باربر مناسب است. این نوع آجر به دو دسته توپر و سوراخدار و هرکدام، برحسب مقاومت فشاری، به دو درجه 1 و 2 تقسیم می شود.

آجر نمای ساختمان

آجر نما به نوعی مصالح ساختمانی گفته می‌شود که برای زیبا سازی و ایجاد تغییرات ساختمانی برای نمای داخلی و همچنین نمای بیرونی پروژه های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند. آنچه زیبایی نمای خارجی یک ساختمان را دو چندان می کند، استفاده از انواع آجر نما با طرح ها، مدل ها و ترکیب رنگ متفاوت است. بسته به این که طراح ساختمان از چه تکنیک برای طراحی نمای بیرونی بنا استفاده کند، انواع آجرنما را می توان به عنوان مصالح استفاده کرد. در حال حاضر، آجرنماهای مختلفی در بازار موجود هستند که با عناوین مختلف شناخته می شوند استفاده از انواع آجر نما برای نمای بیرونی ساختمان نه تنها موجب دوام و استحکام بنا می شود، بلکه جنبه زیبایی شناسی نیز دارد. موقعیتی را تصور کنید که در حال عبور از کنار ساختمان های مختلفی هستید؛ ساختمانی که از انواع آجرهای زیباتر برای نمای بیرونی آن استفاده شده است در نگاه اول، توجه شما را جلب خواهد کرد. شاید به همین دلیل است که طراحان و تولیدکنندگان انواع اجر نما همواره سعی می کنند مصالح مرغوب و دارای طرح و رنگ زیباتر را به بازار عرضه کنند.

انوع آجر نمای مورد استفاده در نمای ساختمان

• آجر نما شاموتی
• آجر نما پلاک
• آجر نما شیل
• آجرنما حصیری
• آجر نما رستیک
• آجرنما کرکره ای
• آجرنما لعابی
• آجر نما نسوز
• آجر نما قزاقی
• آجرنما بهمنی
• اجر نما ماسه آهکی
• آجرنما رسی

آجر نما شاموتی

آجر نما شاموتی نوعی از انواع آجرهای با دوام و مقاوم هستند که در نمای ساختمان به منظور زیبایی و ایجاد یک نمای متفاوت به کار می روند. انواع آجرنما شاموتی در رنگ ها، ابعاد و اندازه های مختلف تولید و عرضه می شوند. این آجرنما را می توانید در رنگ های زرد، زرد متمایل به نارنجی، قهوه ای روشن، قهوه ای اخرایی، قهوه ای تیره، نارنجی تیره و زرد که در بازار موجود می باشند خریداری کنید. رنگ آجر نما شاموتی با توجه به تغییر درصد آهن موجود در آن تغییر می یابد. آجرهای با رنگ روشن تر از درصد آهن کمتری برخوردار بوده و با افزایش درصد آهن رنگ آجر نما شاموتی تیره تر می شود.

آجرنما شاموتی در شکل های مختلف به طور مثال به صورت مستطیل شکل و مربع شکل در کارخانه ها تولید می شود. مطابق با نوع نما و طرح ساختمانی، از این آجرها برای زیبا سازی فضا استفاده می شود. همچنین، آجر شاموتی را می توانید به صورت نصب در زاویه ها به کار گیرید. این آجر جزو آجرهای نسوز محسوب می شود از این رو به آجر نما نسوز شاموتی نیز شناخته می شود.

آجر شاموتی دارای رنگ ثابتی بوده و در برابر رطوبت، مواد شیمیایی و درجه حرارت بالا مقاوم است. از دیگر ویژگی های این اجرنما مقاومت در برابر باران های اسیدی، عدم شوره زدگی و همین طور مقاومت در برابر سایش و نوسانات دمایی می باشد. با توجه به ویژگی های ذکر شده، آجر نما نسوز شاموتی یکی از بهترین گزینه ها برای اجرا در نمای بیرونی ساختمان می باشد. از آجر شاموتی می توان برای نماهای داخلی و دیوار شومینه نیز استفاده کرد. قیمت آجر نما شاموتی نسبت برخی دیگر از انواع اجرنما مناسب است.

آجر نما پلاک

آجر پلاک یکی دیگر از انواع آجر نماها است که مقاومت بسیار خوبی در برابر تغییرات شرایط محیطی داشته و به عنوان نمای بیرون ساختمان به کار می رود. آجر نما پلاک از خاک رس و افزودنی های دیگر تهیه می شود و در رنگ های مختلف نظیر زرد، نارنجی و قهوه ای در بازار وجود دارد. از آجر پلاک می توانید برای نمای ساختمان های مسکونی، ویلاها و مجتمع های اداری و تجاری استفاده کنید. آجرپلاک نیز در دسته آجرهای نسوز قرار دارد، بنابراین در برابر حریق و آتش سوزی مقاوم است.

در بیان دیگر ممکن است در بازار با نام آجر نما قزاقی نیز روبرو شده باشید. آجر نما قزاقی نیز نوعی از آجر پلاک است که برای نمای بیرونی ساختمان به کار می رود و معمولاً دارای رنگ روشن می باشد. ابعاد آجر نما قزاقی شامل ضخامت، طول و عرض آجر پلاک و همچنین بافت آجر نمای قزاقی متفاوت است. با توجه به طرح و نمای بیرونی ساختمان از یک یا چند نوع از انواع آجر پلاک برای ظرافت کار در نمای بیرونی استفاده می شود. آجر نما ساختمان پلاک دارای کمترین شوره زدگی در برابر تغییرات شرایط محیط است.

آجر نما شیل

از آنجایی که در ساخت این آجرنما از خاک سنگ های شیل استفاده می گردد، به این نام شناخته می شوند. معمولا رنگ آجر نما شیل متمایل به قرمز می باشد. این آجر در رنگ های دیگری همچون گلبهی، قهوه ای، کرم و … نیز تولید و عرضه می گردد. استحکام فشاری بالا، مقاومت در برابر یخ زدگی، عدم شوره زدگی و جذب آب بسیار پایین از مهم ترین ویژگی های آجرنما شیل است. رطوبت در درون آن باقی نمانده و سریع خارج می شود از این رو دچار شوره زدگی نمی شود.

آجر نما شیل دارای انواع مختلفی همچون اجر نما شیل با ابعاد بزرگ، اجرنما شیل مهندسی، آجرنما شیل با حفره های زیاد، آجرنما شیل کوئین، اجرنما شیل کینگ و آجرنما شیل الیت می باشد. قیمت آجر نما شیل وابسته به مواردی همچون نوع، ابعاد، رنگ و کیفیت آن است. قیمت آجر نما شیل کمتر از قیمت آجر نما نسوز است. به طور کلی قیمت آجرنما شیل با توجه به استقامت بالای آن، مناسب بوده و خرید آن مقرون به صرفه می باشد.

آجرنما حصیری

دیگر از انواع آجرنما، آجرنمای حصیری می باشد. این آجرها نیز مانند سایر انواع آجرنما از خاک رس و افزودنی ها تشکیل می شود. با این تفاوت که سطح آجر دارای بافت های شبیه به بافت حصیری می باشد. آجر نما حصیری از نظر رنگ و طرح بسیار زیبا بوده و نمای متفاوت در ساختمان به وجود می آورد. برخی از انواع آجرنمای حصیری را به صورت لعابی تولید می کنند به دلیل این که بتواند نمای ظاهری آن را زیباتر کرده و مقاومت آن را در برابر خورشید و تاثیرات مواد محیطی افزایش دهد. آجر نما حصیری لعابدار، مقاومت و زیبایی فوق العاده ای برای نمای ساختمان ایجاد می کند.

آجر نما رستیک

آجرنما رستیک نوع دیگری از آجرهایی است که در نمای ساختمانی در بخش بیرونی و همچنین در برخی از قسمت های داخلی برای زیباتر کردن نمای دیوار ها مورد استفاده قرار می گیرد. سطح آجر نما رستیک داری خلل و فرج بوده که توسط دستگاه های مخصوص ایجاد می شود.

آجرنما رستیک در دسته آجرهای نسوز قرار می‌گیرد که برای نمای ساختمان ها در قسمت دیوار به کار می رود. این آجر در ابعاد و رنگ های مختلفی تولید می شود و جلوه خاصی به ساختمان می بخشد. قیمت آجر نما رستیک با توجه به نوع، ابعاد و رنگ آن متفاوت است.

آجرنما کرکره ای

یکی دیگر از انواع محبوب‌ترین آجرها که برای نمای بیرونی ساختمان مناسب هستند، آجرنما کرکره ای نسوز است. این آجرها عرض بسیار کمی دارند به همین دلیل به آنها آجرنما کرکره ای گفته می شود. اجر نما کرکره ای در هر شرایطی دما و مقاومت خود را حفظ می کند و معمولاً به رنگ های تیره یا قهوه ای مایل به قرمز تولید می‌شوند.

این آجرها از خاک نسوز تولید شده اند و قابلیت تحمل حرارت تا دمای بالاتر از ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد را دارند. طراحی نمای بیرونی ساختمان با آجر کرکره ای موجب دوام و استحکام بیشتر نمای خارجی شده و همچنین مقاومت بنا را در برابر ایجاد شوره روی سطح آجر تامین می کند. همانند سایر انواع آجرنما، آجرنما کرکره ای نیز در دسته آجرهای نسوز قرار دارد.

آجرنما لعابی

آجر لعابی نوعی از انواع آجرنما است که به سبک متفاوت ساخته می شود. برای ساخت آجر لعابی از مواد اولیه ساخت آجر معمولی استفاده می شود. پس از اینکه آجرها تهیه شدند یک لایه از لعاب مقاوم که معمولاً به رنگ های مختلف تهیه می شود، روی سطح آجر اعمال می گردد. این پوشش لعابی به منزله یک لایه محافظ برای آجر عمل می‌کند و موجب افزایش ثبات و کارکرد آن در نمای ساختمان می شود.

آجرهای لعابی به عنوان انواع آجرنما به واسطه پوشش لعاب که روی آنها قرار داده شده است در برابر تغییرات شرایط هوایی، نفوذ رطوبت، هوازدگی، تاثیرات مواد شیمیایی، بارندگی و فرسایش، مقاومت بالایی دارند. آجر نما لعابی را می توانید در رنگ های مختلف مانند آبی، فیروزه ای، قهوه ای و قرمز در بازار تهیه کنید. استفاده از این آجرها در ساختمان، زیبایی نما را دو چندان می کند.

آجر نما نسوز

از انواع دیگر آجرنما که مورد استقبال بسیاری از طراحان ساختمانی قرار دارد آجر نسوز نما است. این نوع آجر از پرکاربردترین انواع آجر نما در ساختمان است. آجرهای نسوز در سال های اخیر، محبوبیت زیادی در بازار پیدا کرده اند. به عبارت دیگر؛ ویژگی برتر آجرنما نسوز که مقاومت بسیار بالای آن در برابر آتش و حرارت می باشد، موجب شده است که تقاضا برای خرید این آجرها به عنوان یک مصالح ساختمانی افزایش پیدا کند. همچنین این آجرنما به عنوان یک عایق برای جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان ها به کار می رود.

از مزایای انواع آجرنما نسوز می توان به مواردی نظیر مقاومت در برابر حرارت، اشعه آفتاب، پایداری در برابر نفوذ رطوبت و بارندگی، پایداری و ثبات در برابر تغییرات آب و هوایی و همچنین پایداری در برابر هوازدگی و فرسایش اشاره کرد. اگرچه قیمت آجر نما نسوز در مقایسه با آجرهای ماشینی نسبتاً بالاتر است اما خرید آن برای ایمن سازی ساختمان ها مقرون به صرفه می باشد.

آجر نما قزاقی

آجر قزاقی از قدیمی ترین آجرهای سنتی ایران است. آجر نما قزاقی در برابر شوره، رطوبت و یخبندان مقاوم است. ضمن اینکه رنگ آن ثابت است. اگر چه ممکن است قیمت آجر نما قزاقی نسبت به سایر انواع بیشتر باشد اما به دلیل عایق بودن موجب کاهش هزینه های سرمایش و گرمایش می شود. اجرنما قزاقی به صورت ال، طرح دار، پلاک و … تولید می گردد. از نظر رنگ نیز در رنگ های قرمز، زرد، اخرایی، گلبهی و … عرضه می شوند.

آجرنما بهمنی

آجر بهمنی معمولا در رنگ های زرد، قرمز و گلبهی تولید می گردد. از این نوع آجر هم در دیوارچینی و هم در نماچینی استفاده می گردد. آجرنما بهمنی دارای انواعی همچون سه طرف نما و چهار طرف نما می باشد. در ساخت این آجرها از خاک رس استفاده می شود. آجر بهمنی در برابر حرارت و آتش سوزی مقاوم است. این آجر به راحتی در دسترس بوده و در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارد. آجر نما بهمنی جذب آب پایینی داشته و انتخاب مناسبی برای مناطق مرطوب به شمار می آید.

اجر نما ماسه آهکی

در ساخت این آجر از ماسه سیلیسی و آهک استفاده می شود. آجرنما ماسه آهکی در برابر سایش و یخ زدگی مقاومت زیادی دارد. همچنین در برابر حرارت نیز مقاوم می باشد. در ساخت این آجر از رنگدانه استفاده شده و دارای رنگ های زیبا و متنوعی می باشد.

آجرنما رسی

همان طور که از نام این آجر پیداست در ساخت آن از خاک رس استفاده می شود. قدمت آجر رسی به حدود ۱۰ هزار سال قبل برمی گردد. از محبوب ترین رنگ های این آجر، رنگ زرد، گلبهی و قرمز می باشد.

معایب استفاده از آجر نما در نمای ساختمان

مهمترین مشکل برای کسانی که از آجر در نمای ساختمان خود استفاده می کنند به ترتیب اولویت کثیف شدگی، شوره زدن، جذب رطوبت و تخریب در اثر یخبندان در مناطق مرطوب است. همانطوری که می دانیم سنگهای پلاک مورد استفاده در ساختمانها سطحی یکپارچه، عاری از تخلخل و نفوذ ناپذیر دارند که مانع از کثیف شدن و جذب آب آنها میشود ولی آجر نما بواسطه سطح متخلخل خود فاقد این ویژگی است. اما علم نانوتکنولوژی بر این مشکل فائق آمده و با استفاده از این فناوری می توان سطح آجر را همانند سنگ به سطحی نفوذناپذیر و کاملا ضدآب و ضد کثیفی تبدیل نمود.

استفاده از فناوری نانوتکنولوژی در آجر نمای ساختمان